Dumlupınar Faciası Türk Denizcilik tarihinin kanayan yaralarından biridir. Her yıl 4 Nisan’da Türkiye, Deniz Şehitlerini Anma Günü’nde 1953 yılında Çanakkale Boğazı’nda yaşanan büyük bir deniz faciasını hatırlar. TCG Dumlupınar denizaltısı, NATO tatbikatından dönerken İsveç bandıralı Naboland gemisiyle çarpışarak sulara gömüldü. Çarpışma sonrası 81 Türk denizcisi şehit oldu. Zira bu olay, Türk denizcilik tarihinin en acı kayıplarından biri olarak hafızalara kazındı. Çünkü bu faciada 81 denizciye adeta hiç yardım edemeden şehit olmalarına tanık olmak zorunda kalındı. Ayrıca bu tür kazalara karşı kurtarma reaksiyonu konusunda yetersizlikler ortaya çıkmış oldu.
Dumlupınar Faciası Perde Arkası
4 Nisan 1953 gecesi, Dumlupınar denizaltısı, NATO’nun “Blue Sea” tatbikatından dönüş yolundaydı. Çanakkale Boğazı’nın sarp ve dar sularında seyir halindeyken, aniden İsveç şilebi Naboland ile çarpıştı. Daha sonra çarpışmanın şiddetiyle denizaltı hızla su almaya başladı ve kısa sürede battı.
Denizaltının mürettebatından sadece 5 kişi kurtulabildi. Diğer 81 denizci, denizaltının içinde mahsur kaldı. Facianın en acı yanı ise, batık denizaltıdan gelen son telsiz mesajı oldu:
“Vatan sağ olsun!”
Daha sonra bu sözler, Türk denizcilik tarihine kahramanlık ve fedakarlığın simgesi olarak geçti. Çünkü yapacak bir şey kalmamıştı ve eldeki imkanlar çok yetersizdi.
Kurtarma Çabaları ve Sonuçsuz Çıkışlar
Kaza sonrası başlatılan kurtarma operasyonları, o dönemin teknik imkansızlıkları nedeniyle yetersiz kaldı. Çünkü , Denizaltının batık olduğu derinlik, dalgıçların ulaşmasını zorlaştırıyordu. Ayrıca, denizaltından gelen darbeler (içeridekilerin kurtarılma ümidiyle metal yüzeylere vurduğu sesler) bir süre devam etse de, zamanla kesildi.
Bu trajedi, Türkiye’de denizaltı kurtarma sistemlerinin geliştirilmesi gerektiğini bir kez daha gözler önüne serdi. Çünkü bu tür kazalara müdahale konusunda ki tecrübesizlik çok fazla kayba neden oluyordu.
Deniz Şehitlerini Anma Geleneği
Dumlupınar faciasından sonra, her yıl 4 Nisan, Deniz Şehitlerini Anma Günü olarak kabul edildi. Çanakkale’de ve Türkiye’nin çeşitli liman kentlerinde törenler düzenlenerek, şehit denizciler saygıyla anılır. Özellikle Çanakkale’de denize çelenk bırakılır, şehitler için dualar okunur.
Ancak bu anma günü, sadece Dumlupınar’ın kayıp denizcilerini değil, Türk deniz tarihinde şehit düşen tüm bahriyelileri hatırlamak için bir vesiledir.
Dumlupınar’ın Mirası
Dumlupınar faciası, Türk Deniz Kuvvetleri’nde emniyet tedbirlerinin artırılması ve denizaltı kurtarma sistemlerinin modernleştirilmesi konusunda önemli dersler bıraktı. Aynı zamanda, denizcilerin vatan sevgisi ve görev aşkının simgesi haline geldi.
Bugün, “Vatan sağ olsun!” diyerek son nefeslerini veren o 81 kahraman denizci, Türk milletinin kalbinde yaşıyor. Çünkü onların hatırası, denizlerimizde görev yapan her askere ilham olmaya devam ediyor.
Ruhları şad olsun.
Dumlupınar faciası : Şehit Olan Denizciler
Subaylar
- Komodor Kurmay Albay Hakkı Burak
- Makine Kıdemli Yüzbaşı Naşit Öngören
- Makine Yüzbaşı Affan Kayalı
- Güverte Üsteğmen İsmail Türe
- Makine Üsteğmen Fikret Coşkun
- Güverte Teğmen Bülent Orkunt
- Güverte Teğmen Macit Şengün
- Makine Asteğmen Ahmet Er ,ayrıca
Astsubay Kıdemli Başçavuşlar
- Astsb. Kd. Bçvş. Ali Tayfun
- Astsb. Kd. Bçvş. Emin Akan
- Astsb. Kd. Bçvş. Mehmet Denizmen
- Astsb. Kd. Bçvş. Ömer Öney
- Astsb. Kd. Bçvş. Sait Yıldırım
- Astsb. Kd. Bçvş. Şevki Özsekban
- Astsb. Kd. Bçvş. Hasan Tahsin Cebeci
- Astsb. Kd. Bçvş. Mehmet Fidan ,ayrıca
Asts. Başçavuşlar
- Astsb. Bçvş. Cemal Kaya
- Astsb. Bçvş. Cemaleddin Denizkıran
- Astsb. Bçvş. Hüseyin Uçan
- Astsb. Bçvş. Kemal Acun
- Astsb. Bçvş. Naci Özaydın
- Astsb. Bçvş. Salahaddin Çetindemir
- Astsb. Bçvş. Zeki Gider
- Astsb. Bçvş. Sabri Gudeberk
- Astsb. Bçvş. Ulvi Erhazar
- Astsb. Bçvş. Fevzi Gürsan, ayrıca
Astsubay Çavuşlar
- Astsb. Çvş. Bahri Sertesen
- Astsb. Çvş. Hamd Reis
- Astsb. Çvş. İbrahim Altıntop
- Astsb. Çvş. İhsan Aral
- Astsb. Çvş. İhsan Coşkun
- Astsb. Çvş. İhsan İçdemir
- Astsb. Çvş. Mehmet Ali Yılmaz
- Astsb. Çvş. Mustafa Doğan
- Astsb. Çvş. Necdet Yaman
- Astsb. Çvş. Samim Nebioğlu
- Astsb. Çvş. Selami Özben
- Astsb. Çvş. Şaban Mutlu
- Astsb. Çvş. Tuğrul Çabuk
- Astsb. Çvş. Zeki Açıkdağ ,ayrıca
Mükellef Çavuşlar
- Çvş. Ramazan Yurdakul (Rizeli)
- Çvş. Veysel Saygılı (Karasulu) ,ayrıca
Mükellef Onbaşılar
- Emin Süzen (Bodrumlu)
- Mehmet Kızılışık (Bodrumlu)
- Murat Yıldırım (Trabzonlu)
- Niyazi Giritli (Milaslı)
- İbrahim İşlemeci (İstanbullu)
- Züğfer Ceylan (İstanbullu) ,ayrıca
Diğer; Erler
- Ahmet Günal (Lapsekili)
- Ahmet Özkaya (İnebolulu)
- Ali Aslan (Edremitli)
- Ali Kökçü (Bigalı)
- Bekir Sarı (Şileli)
- Enver Uçar (Çanakkaleli)
- Feridan Kırcalı (İzmirli)
- Fikri Ulaştırıcı (Tekirdağlı)
- Galip Yılmaz (Giresunlu)
- Hasan Arslan (Çarşambalı)
- Hasan Bozoğlu (Çanakkaleli)
- Hasan Kelleci (Göreleli)
- Hüdai Çağdan (Çorlulu)
- Hüseyin Kayan (Bartınlı) ,ayrıca
- Hüseyin Sayım (Bigalı) ,ayrıca
- İbrahim Aksoy (Bursalı) ,ayrıca
- İsmail Özdemir (Ordulu) ,ayrıca
- Kadir Demiroğlu (Lapsekili) ,ayrıca
- Kenan Odacıoğlu (İzmirli) ,ayrıca
- Mehmet Aydın (Rizeli) ,ayrıca
- Mehmet Demir (Giresunlu) ,ayrıca
- Mehmet Demirel (Çanakkaleli) ,ayrıca
- Murat Suyabatmaz (İnebolulu) ,ayrıca
- Mustafa Özsoy (Sökeli) ,ayrıca
- Mustafa Taşçı (Bartınlı) ,ayrıca
- Necati Kalan (Foçalı) ,ayrıca
- Nurettin Alabacak (Antalyalı) ,ayrıca
- Nuri Acar (Marmarisli) ,ayrıca
- Ömer Yalçın (Bandırmalı) ,ayrıca
- Ülfeddin Akar (Lapsekili) ,ayrıca
- Yusuf Demir (Sürmeneli) ,ayrıca
- Tarık Gediz (Yozgat)
