Levounion Muharebesi, 29 Nisan 1091’de Peçenekler ile , I. Aleksios komutasındaki Bizans İmparatorluğu ve Kuman birleşik güçleri arasında vuku bulan muharebedir. Komninos Hanedanı’nın ilk kesin Bizans zaferidir. Bu savaşı bu denli önemli kılan ise şudur; Levounion Muharebesi, bir Bizans ordusunun yarım yüzyıldan fazla bir süredir elde ettiği en mutlak zaferdir. Levounion (Enez,yakınları, Türkiye)
Levounion Muharebesi Öncesi siyasi durum
26 Ağustos 1071‘de, Romen Diyojen komutasındaki Bizans ordusu (Doğu Roma), Malazgirt’te Selçuklu Türkleri tarafından bozguna uğratıldı.. Yenilgi ,Bizans imparatorun tahttan indirilmesine neden oldu. Daha sonra yerine etkisiz VII. Mihail’in geçti. Buna karşılık, Türkler 1073’te hiçbir direnç ile karşılaşmadan Anadolu’nun büyük çoğunluğunu fethetti . İmparatorluğun kaynakları bir dizi iç savaşta israf edilirken , genelde kaos hüküm sürdü.
Binlerce Türkmen aşiret mensubu korumasız sınırı geçerek Anadolu’ya akın etti. 1080 yılına gelindiğinde, Bizans İmparatorluğu 78.000 kilometrekare toprak kaybedilmişti. On yıldan daha kısa bir süre içinde imparatorluğun insan gücünün yarısından fazlası yok olmuştu. Ayrıca tahıl arzının çoğu kayboldu. Böylece Malazgirt Muharebesi, İmparatorluğun 700 yıllık tarihindeki en büyük darbeysi olmuştur.
Aleksios Komninos , 14 yaşından beri Türklere karşı savaşan başarılı bir genç generaldi. 4 Nisan 1081 Pazar günü tahta çıkması, bu yenilgi ve felaket zemininde gerçekleşti. Avrupalı bir çok tarihçiye göre, Aleksios’un iktidara yükselişinin önemi, “…yarım yüzyıldan fazla bir süredir ilk kez imparatorluğun yetenekli ellerde olması” idi. Zira Aleksios, ne pahasına olursa olsun Bizans İmparatorluğu’nun servetini geri kazanmaya karar verdi.
Selçuklular haricinde Bizans’a sefer düzenleyen başka bir Türk boyu : Peçenekler
1087 baharında, Bizans sarayına kuzeyden büyük bir saldırı haberi ulaştı. Peçenekler kuzeybatı Karadeniz bölgesinden ,toplamda 80.000 asker ile ilerliyordu. Bizanslıların tehlikeli durumundan yararlanan Peçenek ordusu, Bizans başkenti Konstantinopolis’e yöneldiler.
Daha sonra ilerledikçe kuzey Balkanlarda bir çok bölgeyi ele geçirdiler. Bu ilerleyiş, Aleksios’un imparatorluğu için ciddi bir tehdit oluşturuyordu. Ancak yıllarca süren iç savaş ve ihmal nedeniyle Bizans ordusu, Peçenek güçlerini püskürtmek için imparatora yeterli birlik sağlayamadı. Aleksios imparatorluğunu yok olmaktan kurtarmak için kendi hünerine ve diplomatik becerisine güvenmek zorunda kaldı. Başka bir Türk göçebe kabilesi olan Kumanları Peçeneklere karşı savaşta kendisine katılmaya çağırdı. Onlara bolca altın ve ganimet vaadinde bulunarak kendi tarafına çekti.
Levounion Muharebesi
Peçeneklere karşı savaşmayı , Aleksios’un altın teklifi nedeni ile kabul eden Kumanlar, Aleksios ve ordusuna katıldılar. 1091 baharının sonlarında Kuman kuvvetleri Bizans topraklarına ulaştı. Daha sonra bu birleşik ordu Peçeneklere karşı ilerlemeye hazırlandı. 28 Nisan 1091 Pazartesi günü, Aleksios ve müttefikleri, Meriç Nehri yakınında Levounion’daki Peçenek kampına ulaştılar.
Peçenekler, Bizans birlikleri karşısında gafil avlandılar. Ertesi sabah Levounion’da meydana gelen çatışma neredeyse bir katliamdı. Peçenek savaşçıları kadınlarını ve çocuklarını yanlarında getirmişlerdi. Zira kendilerine yapılan saldırının vahşetine tamamen hazırlıksızdılar. Kumanlar ve Bizanslılar Peçeneklere saldırdılar ve yollarına çıkan herkesi katlettiler. Peçenekler hızla çöktü ve muzaffer müttefikler onları o kadar vahşice katlettiler ki neredeyse yok edileceklerdi. Hayatta kalanlar Bizanslılar tarafından ele geçirildi ve imparatorluk hizmetine alındı.
Levounion Muharebesi neden bu kadar önemli?
Levounion Muharebesi , bir Bizans ordusunun yarım yüzyıldan fazla bir süredir elde ettiği en mutlak zaferdir. Muharebe, Bizans tarihinde bir dönüm noktasıdır. İmparatorluk son yirmi yılda topraklarının en düşük noktasına ulaşmıştı. Levounion, dünyaya artık imparatorluğun toparlanma yolunda olduğu sinyalini verdi. Peçenek tehlikesi tamamen yok edilmişti ve Bizansın Avrupa’daki mülkleri artık güvendeydi. Aleksios, ihtiyaç anında Bizans’ın kurtarıcısı olduğunu kanıtladı.Daha sonra savaş yorgunu Bizanslılarda yeni bir umut ruhu yükselmeye başlamıştır.
Daha sonraki yıllarda Aleksios ve onun soyundan gelen Komninos Hanedanı döneminde . Doğu Roma epey toparlanmıştır. Sıkı merkezi hükûmetin yeni yöetim şekli ile Bizans, sonraki yüzyıl boyunca zenginleşti. Konstantinopolis bir kez daha Hristiyan dünyasının metropolü oldu. Böylece, 1091’de Levounion’daki muharebe, Komnenos hanedanının yüz yıl sürecek olan Bizans gücünün ve etkisinin yeniden canlanmasının başlangıcı oldu.